democratie

 

 

 

Belgische democratie

 “Nog steeds wordt in ons land, in politiek opzicht, 'democratie' vooral ingevuld vanuit een exclusieve vrijheidsgedachte. Dat vormt de kern van onze communautaire crisis, die om die reden de crisis is van onze democratie. Wij hebben het vaak over de strijd tussen het territorialiteits- en het personaliteitsbeginsel of, zoals gezegd, tussen de ene democratie en de andere.

Te vergezocht. Het gaat veeleer om het feit dat sommigen in dit land hun persoonlijke vrijheden blijven voorstellen als een uniek en universeel recht.

Niet de tegenstelling tussen twee democratieën maakt het land onbestuurbaar, ook niet de dreigende onderdrukking van een minderheid door de meerderheid, maar het feit dat men ongestraft de vrijheidsbeleving blijft opeisen als een recht, terwijl de gelijkheid wordt afgedaan als dwang.

De eigen vrijheid wordt voorgesteld als democratie, het gelijkheidsstreven als intolerantie of autoritarisme. Dit is de historische democratische paradox waarin België gevangen zit. Een (vandaag aanzienlijke) minderheid wil zich eerst en vooral vrij voelen, haar zin kunnen doen. Ze wijst, in haar politieke praxis, de gelijkheid af. De meerderheid, besmet door het ontregelende vrijheidsideaal, vindt geen gepast antwoord, eist gelijkheid, weet niet waarom. Geen van beide intenties kan ooit tot democratie leiden, omdat de grondslag van waaruit deze Prinzipienstreit gevoerd wordt - de doorwerking van het Belgische despotische vrijheidsgevoel - nu eenmaal ondemocratisch is. Zolang dát België doorwerkt, zal dít België in crisis blijven.

België - één democratie, of twee? Het juiste antwoord is: geen. België is België is België. Geketend aan zijn fletse vrijheden, als Cerberus aan het schimmenrijk. België verbrokkelt, niet omdat het (te) rijk is aan democratieën, maar arm aan democratische principes. Geen zinnig mens die vandaag nog gelooft dat hij vrij kan zijn zonder een volwaardige democratie. Dat doet alleen de Belg.

Peter De Graeve (49) is filosoof.