Niet in onze Achtertuin: een blog van BBL

 Kris Peeters en het 'algemeen belang'



Minister-president Kris Peeters wil niet dat burgers die opkomen voor een individueel belang, via beroepsprocedures of rechtszaken projecten van algemeen belang kunnen stilleggen. Kris Peeters vindt dat het algemeen belang moet primeren op persoonlijke bekommernissen. Kris Peeters heeft gelijk. Het kan inderdaad niet dat het beruchte Not In My Back Yard-syndroom (NIMBY) verantwoorde economische ontwikkelingen, windmolens of stadsbossen tegenhoudt.

Nu de minister-president zich ondubbelzinnig achter het algemeen belang schaart, willen we hem de volgende vraag voorleggen: wat is het ‘algemeen belang’? In de huidige discussie over te lange procedures, lijkt het algemeen belang volledig samen te vallen met het economisch belang. Bij het aanplanten van stadsbossen of het ontwikkelen van natuurgebieden - waar de achterstand op de vooropg estelde planning véél groter is dan voor nieuwe bedrijventerreinen – is dat algemeen belang blijkbaar toch niet zó van belang.

Een ander algemeen belang is ‘een goede ruimtelijke ordening’.
Zeker in het kleine, dichtbevolkte en sterk versnipperde Vlaanderen. Dit algemeen belang is zelfs wettelijk vastgelegd in het decreet op de ruimtelijke ordening. De Vlaamse regering wordt dus geacht dit algemeen belang ook te verdedigen. En zo komen we bij het bedrijventerrein Meise-Westrode. In tegenstelling tot wat minister-president Kris Peeters wil laten uitschijnen, werd dit ruimtelijk uitvoeringsplan niet geschorst door de Raad van State omwille van het individueel belang van één gezin, maar wel omdat het in strijd is met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV). Het RSV - dat het algemeen belang van een goede ruimtelijke ordening concretiseert - kiest voor bundeling van bedrijventerreinen in economische knooppunten, om zo de uitwaaiering van bedrijven over gans Vlaanderen tegen te gaan en mobiliteitsstromen in de hand te houden. In het congestiegevoelige Vlaanderen is dit laatste een heel belangrijk algemeen belang.

Het bedrijventerrein Meise-Westrode gaat helemaal in tegen dit algemeen belang. Meise is een buitengebiedgemeente. Hier een bedrijventerrein ontwikkelen zal de versnippering van economische activiteiten juist in de hand werken. Bovendien wordt dit bedrijventerrein volledig ontsloten via de A12, waardoor de dagelijkse files op deze cong estiegevoelige as alleen maar groter zullen worden. Dit terwijl het Zeekanaal naar Brussel vlakbij ligt en hier perfect ruimte kan gevonden worden voor een bedrijventerrein dat ook via binnenvaart bereikbaar is. Zo kan geïnvesteerd worden in economische ontwikkeling, terwijl tegelijk oplossingen geboden worden voor het toenemende verkeersprobleem. Twee Algemene Belangen in één klap dus.

Maar waarom gebeurt dat dan eigenlijk niet? Omdat de Vlaamse regering voorrang geeft aan particuliere belangen boven het algemeen belang. De burgemeester van Meise gaf bij Terzake volmondig toe dat de echte reden waarom de gemeente hier een bedrijventerrein wil, belastingen zijn. Een bedrijventerrein laat heel wat belastingsinkomsten naar de gemeentekas vloeien. Een ander particulier belang dat in Meise speelt, is dat van de intercommunale die het bedrijventerrein ontwikkelt. De intercommunale heeft in het verleden de gronden goedkoop kunnen aankopen en wil deze nu te gelde maken. Het is duidelijk dat in Meise het algemeen belang van een goede ruimtelijke ordening, het onderspit moet delven voor individuele, financiële belangen.

Bovendien volhardt de regering in het voortrekken van deze individuele belangen. Bij de herziening van het RSV worden immers ‘bijzondere economische knooppunten’ in het leven geroepen, waaronder Meise-Westrode. Deze bijzondere economische knooppunten zijn allemaal gelegen in gemeenten van het buitengebied en gaan volledig in tegen de basisfilosofie van het RSV. Dit zal versnippering van open ruimte verder in de hand werken en nieuwe verkeersstromen uitlokken. De Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening (SARO) stelt het in haar advies zo: ‘Het voeren van een aanbodbeleid in economische knooppunten is in het RSV opgenomen om ongeordende uitzwermen van economische activiteiten over het buitengebied tegen te gaan, lintbebouwing te beperken en de groei van mobiliteit in de hand te houden. Het aanduiden van bijzondere economische knooppunten in het buitengebied – zonder onderliggende ruimtelijke visie - zal onder meer repercussies hebben op vlak van bereikbaarheid. Dit is volgens SARO geen verstandige keuze, aangezien de toenemende congestie hoge economische en ecologische kosten met zich meebrengt.’

In deze SARO zijn alle maatschappelijke belangen vertegenwoordigd: werkgevers, werknemers, middenstand, milieu- en natuurverenigingen, landbouw, enz. Het feit dat deze raad aan haar regering unaniem adviseert om het algemeen belang van een goede ruimtelijke ordening voorrang te geven, is voor die regering blijkbaar niet van belang. Met de herziening van het RSV en de aanduiding van bijzondere economische knooppunten, zullen gemeentelijke of intercommunale belangen opnieuw voorrang krijgen op het algemeen belang van een goede ruimtelijke ordening. En ondertussen verwacht de Vlaamse regering van haar burgers wel dat ze hun eigen individuele belangen ondergeschikt maken aan het vermeende algemeen belang.

Erik Grietens